Bukszpan Wieczniezielony (buxus sempervirens) To właśnie ten krzak, który przychodzi Wam teraz na myśl.
Można go podziwiać w naszych ogródkach i w doniczkach. Rośnie baaardzo długo i potrafi dożyć nawet 500 lat. W naszym klimacie występuje w formie krzaków, czasem wyrasta na niewielkie drzewko.
Niewiele osób jednak wie, że drewno bukszpanowe jest niezywkle cenionym i cennym surowcem.
"
Jest twarde i ciężkie jak kamień" - takie komentarze na jego temat znajdziecie w sieci. Ma większą gęstość niż woda, dlatego po zanurzeniu w niej tonie. Jest niezwykle trudne w obróbce. O wbijaniu gwoździ w bukszpan możecie pomarzyć - najpierw trzeba zrobić nawierty. Daje się za to doskonale wygładzić strugiem, szlifować i polerować.
Bukszpan to (uwaga, będzie niecenzuralnie) mokry sen tokarzy. Mimo, że wymaga wprawnej ręki, jest bardzo wdzięczny w oddawaniu szczegółów. Świetnie nadaje się więc jako materiał na małe, misterne rzeźby, biżuterię (np. wymyślne broszki). Uwielbiają go modelarze szkutniczy (rzeźby, dłutowane, elementy toczone ). Z bukszpanu często robi się figurki szachowe, krążki polerskie, jest też wykorzystywany w lutnictwie oraz w najstarszej technice graficznej, drzeworycie.
Drewno ma kolor żółty, które jest przeplecione szaroniebieskimi nićmi i posiada niewiarygodną odporność i gęstość. Przebieg włókien z reguły jest prosty, w pojedynczych egzemplarzach może być jednak bardzo nieregularny. Drewno bukszpanu jest bardzo sękowate. Naczynia są subtelne i równomierne i tak samo jak promienie drewna są
słabo widoczne. Tekstura jest delikatna, bardzo homogeniczna i prosta.Przyrosty roczne są niewidoczne.
Źródło: drewtak.plNazwa: Bukszpan wieczniezielony (Boxwood, Common Box, European Box)
Nazwa naukowa: Buxus sempervirens
Występowanie: Europa, północno-zachodnia Afryka i południowo-zachodnia Azja
Drzewo Wielkość: 3-8 m wysokości, 12-20 cm średnicy pnia
Średnia suszona waga: 975 kg / m3
Skurcz: Promieniowy: 6,2%, Styczny: 9,8%, Objętościowy: 15,8%
Kolor / wygląd: Kolor ma tendencję od lekkiego kremu do żółtego, który przy dłuższym wystawieniu na działanie światła pięknie ciemnieje. Drewno bielu nie różni się od twardzieli.
Endgrain: Dyfuzyjno-porowaty; małe pory, bardzo liczne; wąskie promienie, normalne odstępy.
Odporność na zgniliznę: Drewno twardzieli jest oceniane jako trwałe, ale może zostać poplamione ciemnymi smugami w wyniku ataku grzybów. Czasami podatny na atak owadów.
Obróbka: bukszpan jest nieco trudny do pracy w płaskich wymiarach, ale doskonale nadaje się do toczenia. Tearout może wystąpić na kawałkach o nieregularnym usłojeniu podczas strugania. Bukszpan ma tendencję do przyśpieszonego tępienia narzędzi.
Zapach: Brak charakterystycznego zapachu.
Alergie / Toksyczność: Chociaż ciężkie reakcje są dość rzadkie, bukszpan został opisany jako uczulający. Zwykle najczęstsze reakcje obejmują po prostu podrażnienie oczu, skóry i dróg oddechowych.
Ceny / dostępność: Zwykle rzadko dostępny, przeważnie w małych ilościach i rozmiarach, bukszpan jest bardzo drogi.
Zrównoważony rozwój: Ten gatunek drewna nie jest wymieniony w załącznikach CITES ani na Czerwonej liście zagrożonych gatunków IUCN.
Typowe zastosowania: niewielki rozmiar ogranicza go do mniejszych projektów. Do typowych zastosowań należą: rzeźby, szachy, instrumenty muzyczne (flety, instrumenty dęte drewniane itp.), Linijki, uchwyty, narzędzia i inne drobne przedmioty specjalne. Drewno to jest zdolne do utrzymywania wyraźnych szczegółów w rzeźbieniach i pracach tokarskich, w połączeniu z kolorową i jedwabistą fakturą.
Źródło: wood-database.com
Przykładowe zdjęcia strugów wykonanych z bukszpanu:Ps. Bukszpan był i jest bardzo często stosowany w produkcji drewnianych strugów ręcznych, jak również ich elementów.
Do najbardziej charakterystycznego elementu można zaliczyć boxing (nie ma polskiej nazwy), czyli wklejka z bukszpanu wykonana wzdłuż krawędzi która zazwyczaj jest najbardziej narażona na tarcie. Wklejany element skleja się z małych kawałków, w których usłojenie biegnie zgodnie z kątem łoża. Po sklejeniu powstaje listwa/wklejka którą wkleja się na klej skórny w przygotowany wpust.
Przykładowe "boxingi" z bukszpanu na zdjęciach poniżej:
A tutaj żywa legenda planemakingu, Bill Carter z wielkim kawałkiem bukszpanu: