Autor Wątek: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych  (Przeczytany 63389 razy)

Offline eso

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 2141
ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« dnia: 2018-04-25 | 19:54:57 »
Kąty natarcia w strugach ręcznych..

Do napisania tego co poniżej zmotywował mnie film nr 698 z kanału DID..

Niektórzy z Was, przeszukując ogrom informacji w Internecie na pewno zadają sobie pytanie „Co to jest ten kąt natarcia?”.
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta - jest to nic innego jak kąt, pod jakim jest strugane drewno. Koniec i kropka.
Nie ma tu wielkiej filozofii. W tym momencie powyższe stwierdzenie wyczerpuje temat, jednak w  sieci bardzo często
panuje fałszywe przekonanie, że kąt natarcia noża to nic innego jak kąt pod jakim nóż jest zamontowany w strugu.
O ile powyższe stwierdzenie zgadza się w przypadku strugów z nożem zamontowanym fazą do dołu (w ramach uproszczenia
z ang. BEVEL DOWN) to ze strugami które są wyposażone w nóż skierowany fazą do góry (BEVEL UP) zaczynają się schody..

Na początek, na podstawie rysunku wyjaśnijmy sobie co to jest BEVEL UP i BEVEL DOWN:
(RYS NR1)


Proste, prawda? Więc teraz, na czerwono oznaczmy na tym samym rysunku kąty natarcia:
(RYS NR2)



Ok, ale po co w ogóle to kombinowanie z BEVEL UP i BEVEL DOWN albo z niskim i wysokim kątem natarcia??
Odpowiedź znowu będzie banalnie prosta - tylko i wyłącznie po to, żeby ułatwić sobie pracę z drewnem.
W myśl zasady, że jak coś jest do wszystkiego to jest do niczego, przez kilkaset lat zaprojektowano i zbudowano
tyle rodzajów strugów ręcznych (prym pod tym względem wiodła Anglia), że nie ma sposobu na wymienienie wszystkich.
Ba! Na większość nawet nie ma nazw w naszym ojczystym języku dlatego skupmy się na podziale BEVEL UP/DOWN
oraz na kątach natarcia.

Aby ułatwić sobie pracę i osiągnąć najlepsze rezultaty powinno się dobrać optymalny kąt natarcia noża do obrabianej
powierzchni drewna.


Podzielmy kąty natarcia:
A)   35-40 stopni  - struganie sztorców desek;
Możliwe do wykonania strugiem:
- BEVEL UP (łoże 12 stopni +faza noża 23 stopnie = 35 stopni)
- BEVEL DOWN (łoże 35-40 stopni) * na końcu art. przykładowe foto

B)   45 stopni – struganie/wygładzanie materiału zgodnie z kierunkiem słojów;
Możliwe do wykonania strugiem:
- BEVEL UP (łoże 12 stopni +faza noża 33 stopnie = 45stopni)
- BEVEL DOWN (łoże 45 stopni)

C)   45-60 stopni – wygładzanie pokręconych słojów bez ryzyka poderwania włókien;
(od 50-60 tylko BEVEL DOWN chyba że ktoś spróbuje zrobić fazę na nożu na 48 stopni)
Możliwe do wykonania strugiem:
- BEVEL UP (łoże 12 stopni + faza noża 38 stopni = 50 stopni)
- BEVEL DOWN (łoże 45-60 stopni)



Po wykonaniu takiego podziału jasne staje się to, że do strugania sztorców desek nie nadaje się strug z kątem natarcia 60 stopni,
prawdopodobnie byłoby to niewykonalne. Idąc dalej, do strugania płaszczyzn wykonanych z twardego drewna z pokręconymi
słojami nie nadaje się strug z niskim kątem natarcia, ponieważ będzie mocno podrywać włókna.. 
I nie ma co się dziwić, że tak jest. Dla porównania - chyba nie jecie zupy widelcem, prawda? :D
Tak jak pisałem wcześniej, kluczem jest dobór kąta natarcia i nie ma większego znaczenia czy to będzie strug BEVEL UP
czy BEVEL DOWN.
* Oczywiście w wymienionych przypadkach ogromne znaczenie ma też szerokość szczeliny roboczej, jednak nie jest to tematem tego artykułu.


ps. A tutaj dowód na to że strug z niskim kątem natarcia wcale nie musi mieć fazy do góry.
Co więcej, w metalowych strugach ciężko znaleźć kąt natarcia mniejszy niż 37 stopni, a tutaj mamy 35! :



Tradycyjny angielski mitre plane z nożem BEVEL DOWN i łożem na 35 stopni. Można?

ps 2. Jeżeli masz strug BEVEL UP i zależy Ci na możliwie najniższym kącie natarcia, zrezygnuj z robienia mikrofazy podczas ostrzenia. Chyba domyślasz się dlaczego :)

Pozdrawiam
Stavros Gakos
 
« Ostatnia zmiana: 2018-04-26 | 06:39:20 wysłana przez esortodox »

Offline Fulicarius

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1481
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #1 dnia: 2018-04-25 | 22:39:54 »
Więcej więcej więcej!

Bielik nie jest orłem!
Należy do rodzaju Haliaeetus!
Orły to rodzaj Aquila!
Czyli bielik to Haliaeetus albicilla a np orzeł przedni to Aquila chrysaetos. To pierwsze niezrozumiałe słowo jest kluczowe!

Offline zamator

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1062
  • to jest moja opinia i nie zawacham się jej użyć
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #2 dnia: 2018-04-26 | 00:07:29 »
to ja tez poprosze o wiecej...
i o jakieś usystematyzowanie / podsumowanie  / wyjaśnienie rodzajów strugów... ja posiłkuje sie info z dluta.pl



Offline eso

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 2141
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #3 dnia: 2018-04-26 | 00:22:02 »
postaram się ;)

Offline KolA

  • Administrator
  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 7175
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #4 dnia: 2018-04-26 | 06:41:56 »
Jak krowie na granicy! Czyli coś dla mnie :)

Offline Fulicarius

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1481
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #5 dnia: 2018-04-26 | 09:19:09 »
Masz tu od razu pomysł na kolejny temacik - czym są strugi low angle i czym różnią się od klasycznych? Które do czego i dlaczego?
Bielik nie jest orłem!
Należy do rodzaju Haliaeetus!
Orły to rodzaj Aquila!
Czyli bielik to Haliaeetus albicilla a np orzeł przedni to Aquila chrysaetos. To pierwsze niezrozumiałe słowo jest kluczowe!

Offline eso

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 2141
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #6 dnia: 2018-04-26 | 10:17:02 »
Masz tu od razu pomysł na kolejny temacik - czym są strugi low angle i czym różnią się od klasycznych? Które do czego i dlaczego?

Marek chyba nie zrozumiałeś mnie do końca :) Nie ma sensu na ten temat pisać artykułu. Strug low angle to taki który ma niski kąt natarcia (nieważne czy bevel up czy down) a większość myśli ze to taki który ma fazę noża do góry. Popatrz na te dwa zdjęcia:

Zdjęcie nr 1. Strug z niskim kątem natarcia (łoże 12 stopni, faza noża 25 stopni)




Zdjęcie nr 2. Strug z wysokim kątem natarcia (łoże 12 stopni, faza noża 38 stopni)




Widzisz różnicę? :)


Offline Fulicarius

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1481
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #7 dnia: 2018-04-26 | 11:26:06 »
Widzisz różnicę? :)
Nie.
No nie widzę. I nadal nie wiem po co to komu i dlaczego... czemu są strugi z łożem 45 i 12 stopni, czemu ostrzymy nóż pod różnymi kątami w jednym i drugim. Po co to robimy i jakie ma to zastosowanie.
Bielik nie jest orłem!
Należy do rodzaju Haliaeetus!
Orły to rodzaj Aquila!
Czyli bielik to Haliaeetus albicilla a np orzeł przedni to Aquila chrysaetos. To pierwsze niezrozumiałe słowo jest kluczowe!

Offline Prus

  • Użyszkodnik
  • **
  • Wiadomości: 87
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #8 dnia: 2018-04-26 | 12:53:26 »
W zależności co strugasz dobierasz kąt natarcia. Jak najniższy do sztorców bo tu chcemy włókna ciąć, wręcz golić jak zarost. Z kolei do pokręconych/zawracających słojów kąt natarcia jak najwyższy żeby nie podważał, i przez to wyrywał, włókien.

Kąt fazy: tak z grubsza im większy kąt tym dłużej ostrze trzyma ostrość, bo ma więcej 'mięsa' za krawędzią. Ale też im większy kąt, tym trudniej ostrzyć z ręki bo i szerokość fazy jest malutka co utrudnia pilnowanie kąta i sam nóż ma tendencję do obracania się wzdłuż krawędzi.

Dla strugów z nożem fazą w dół, faza musi być co najmniej około 10 stopni mniejsza niż łoże, inaczej nóż może zacząć jeździć na fazie zamiast na ostrzu. 5 stopni zazwyczaj wystarczy jeśli ostrzysz z prowadnika, bo z ręki jest tendencja do robienia małego 'brzuszka'

I teraz łącząc dwie pierwsze linijki: strug z niskim łożem pozwoli uzyskać mały kąt natarcia przy dużym kącie fazy jeśli nóż ustawimy jako bevel-up (kąt natarcia = kąt łoża + kąt fazy). Bonusem jest malutki rozmiar w sam raz do ręki strugów typu block plane
Standardowe strugi bevel-down mają stały kąt natarcia wyznaczony przez kąt łoża - zazwyczaj 45st - co pozwala na fazę do 35st dając sensowną trwałość ostrości. (No i mają łamacz który dodatkowo pomaga zapobiegać wyrywaniu włókien)

Offline krzysiek

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1382
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #9 dnia: 2018-04-26 | 13:17:35 »
Dziękujemy Ci @esortodox !!! :D
« Ostatnia zmiana: 2018-04-26 | 13:19:24 wysłana przez krzysiek »

Offline eso

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 2141
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #10 dnia: 2018-04-26 | 13:47:17 »
Celowo wkleiłem dwa takie same zdjęcia bo różnica nie tkwi w wyglądzie struga tylko w kącie natarcia.
Strugiem z pierwszego zdjęcia (kąt natarcia 37stopni) z łatwością przestrugasz sztorc desek ale będziesz miał problemy ze struganiem pokręconych słojów bo nóż będzie podrywał włókna.
Ze strugiem z drugiego zdjęcia (kąt natarcia 50 stopni) będzie odwrotnie, czyli nie będzie podrywać włókien na pokręconych słojach ale bedziesz miał problem ze struganiem sztorców bo włókna będą stawiać mocny opór dla noża.

Co do ostrzenia noży pod różnymi kątami to w przypadku strugów BEVEL DOWN kąt fazy nie ma znaczenia bo kąt natarcia w tym przypadku jest zawarty pomiędzy linią pleców noża a linią stopy struga. Możesz naostrzyć nóż pod dowolnym kątem nawet pod kątem 42 stopnie (Paul Sellers to sprawdzał tutaj https://www.google.pl/amp/s/paulsellers.com/2013/04/myth-and-mystery-surrounding-plane-and-chisel-bevels/amp/ ). Trzeba przy tym pamiętać, że im mniejszy kąt fazy tym krócej ostrze trzyma ostrość.

W przypadku ostrzenia noży strugów BEVEL UP kąt fazy noża ma decydujące znaczenie ponieważ kąt fazy noża + kąt łoża struga = kąt natarcia (tylko w przypadku BEVEL UP).


Co do idei zamontowania noża fazą do góry wydaje mi się, że powstała dawno dawno temu, kiedy planemakerzy szukali sposobu na obniżenie kąta natarcia. Poza tym taki strug, tak jak napisał Prus mógł mieć mniejsze wymiary (przede wszystkim był niższy) ale też mógł mieć ekstremalnie wąską szczelinę przez którą był wysuwany nóż - strugi typu infill mitre plane (patrz foto poniżej).

Krzysiek, cała przyjemność po mojej stronie :)

Ps. Na youtubie jest mój film z realizacji infill mitre plane ale moja szczelina to locha :D już na etapie projektu rozrysowałem ją źle.




Edit. Poza tym noże zamontowane BEVEL UP nie wykazują skłonności do drgania podczas strugania, a co za tym idzie nie pozostawiają na drewnie tego, co anglicy nazywają hand plane chattering :) (na zdjęciu poniżej)


« Ostatnia zmiana: 2018-04-26 | 16:12:16 wysłana przez esortodox »

Offline zamator

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1062
  • to jest moja opinia i nie zawacham się jej użyć
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #11 dnia: 2018-04-26 | 15:43:24 »
Zdjęcie nr 1. Strug z niskim kątem natarcia (łoże 12 stopni, faza noża 25 stopni)


Zdjęcie nr 2. Strug z wysokim kątem natarcia (łoże 12 stopni, faza noża 38 stopni)




wydaje mi zie ze ten drugi ma  wysoki kąt natarcia (łoże 12 stopni, faza noża 38 stopni) :)

Offline eso

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 2141
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #12 dnia: 2018-04-26 | 15:50:08 »
zamator przecież dokładnie tak napisałem bezpośrednio nad zdjęciem :)

Offline zamator

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1062
  • to jest moja opinia i nie zawacham się jej użyć
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #13 dnia: 2018-04-26 | 16:46:43 »
widzisz jak trafiłem :)

pewnie jakis jasnowidz ze mnie, popatrzyłem na 2 identyczne strugi i juz wiedziałem ze ten drugi jest inny...


pisz o rodzajach samych strugów, ich różnicach i przykładach wykorzystania!

Offline krzysiek

  • Kornik - Ekspert
  • *****
  • Wiadomości: 1382
Odp: ARTYKUŁ: Kąty natarcia w strugach ręcznych
« Odpowiedź #14 dnia: 2018-04-27 | 15:43:31 »
Małe uzupełnienie bo może nie dla wszystkich jest jasne pojęcie "łoże".  Ta część struga w modelach typu bevel-down jest nazywana "żabą" w publikacjach anglojęzycznych - "frog" . W strugach typu bevel-up łoże z reguły stanowi integralną część stopy , a zmianę kąta natarcia , co już zostało wcześniej napisane, uzyskujemy przez odpowiednie ostrzenie noży. Jeśli chodzi o strugi bevel-down to np Lie-Nielsen oferuje do swoich modeli żabę o kącie nachylenia 55 stopni.
Na tamtym forum jest wątek ( zdaje mi się ,że mój ) z moim projektem wraz z wizualizacją struga uniwersalnego bevel-up/down . Zmianę typu uzyskać można przez obrócenie żaby i noża.